Emzirme ve Anne Sütünün Önemi
Bebek için en faydalı besin olan anne sütünün önemi günden güne daha iyi anlaşılmaktadır. 2 yaşına kadar devam edilmesini önerdiğimiz anne sütü bebeklerimizin ilk 6 ay tek besini olmalıdır.
Bebekler Neden Anne Sütü İle Beslenmelidir?
Anne sütü her bebek için özeldir. Yaşamın ilk günlerinde; hatta prematüre bebekler için farklı yapıda süt mevcutken, ilerleyen zamanlarda bebeğin ihtiyacına göre anne sütünün yapısı değişir. İlk hafta “kolostrum” adı verilen; protein içeriği yüksek “immunglobulin” dediğimiz enfeksiyonlardan koruyucu yapıların bulunduğu süt; daha sonra yerini laktoz ve yağ içeriği zengin süte bırakır. Bebeğin ilk günleriyle son emzirme zamanına kadar sütün yapısı değişir. Beslenmenin ilk dakikalarında karbonhidrattan zengin süt yerini; beslenmenin son aşamasında yağdan zengin süte bırakır.
Anne sütü ekonomiktir, ailelere ek maddi yük oluşturmaz. Steril etmek, ısıtmak, soğutmak, depolamak için özel aletlere veya biberon, emzik gibi aracılara ihtiyaç duyulmaz.
Anne Sütünün Bebeğe ve Anneye Faydaları
Anne sütü ile beslenen bebekler enfeksiyon hastalıklarına daha dirençli olmaktadır. Alerjik hastalıklar, gastroenterit ve solunum yolu hastalıkları da daha az görünen bu bebeklerde; ileri yaşlarda da kalp-damar hastalıkları, kanser ve multiple skleroz gibi hastalıklar daha az bildirilmektedir.
Emziren annelerde ise osteoporoz, anemi ile meme ve yumurtalık kanserleri de daha seyrektir.
Anne Sütünün Özellikleri
Anne sütündeki proteinlerin sindirimi inek sütüne oranla çok daha kolaydır ve hastalıklardan koruma özelliği yüksektir. Anne sütünde bol miktarda bulunan doymamış yağ asitleri ise bebeğin beyin ve sinir sistemi gelişimine katkıda bulunmaktadır. Bahsi geçen bu yağ asitleri anne sütünde; inek sütüne oranla 8 kat fazla bulunmaktadır ve bebekler tarafından yaşamlarının ilk 4 ayında sentezlenememektedir. İnek sütüne oranla protein ve mineral içeriğinin düşük olması nedeni ile anne sütü çok daha kolay sindirilmektedir ve bebeğin böbreklerine ek yük oluşturmamaktadır.
Başarılı Emzirme Adımları
Bebek doğar doğmaz en kısa sürede emzirilmelidir. Emzirme sırasında anne rahat olmalı, sırtı dik olarak oturmalıdır. Bebeğin yüzü ve vücudu aynı doğrultuda, baş kısmı vücuda göre daha yukarda ve yüzü anneye bakacak pozisyonda memeye yaklaştırılmalıdır. Anne elinin dört parmağı memeyi alttan desteklerken; başparmak ile memeye yön vermelidir. Anne meme ucunu bebeğin ağzına değdirip ağzını açmasını sağladıktan sonra memenin kahverengi bölümü (aerola) ile birlikte bebeğe vermelidir. Emzirme sırasında bebeğin çenesinin memeye değmesi sağlanmalı ve anne başparmağı ile bebeğin burnunun kapanmasını önlemelidir.
Süt Yapımı Üzerinde Etkisi Olan Faktörler
Anne emzirmeye teşvik edilmelidir. Annenin yorgunluğu ve stresi süt yapımını azaltır. Annenin dengeli beslenmesi, uygun miktarda sıvı alması, gebelik sırasında olduğu gibi kalsiyum ve demir desteğinin sürdürülmesi süt miktarını artıracaktır. Halk arasında inanılanın aksine aşırı kalorili, şekerli yiyecek ve içeceklerin tüketilmesi süt yapımı üzerinde olumlu etki yaratmamaktadır. Memenin büyüklüğünün süt miktarı ile ilgisi olmadığı gibi; meme başının düz ya da çökük olması da uygun teknikle emzirme yapıldığı sürece sorun oluşturmaz.
Bebekler Hangi Sıklıkla ve Ne Kadar Süre İle Emzirilmelidir?
Bebekler mümkünse doğar doğmaz en kısa sürede emzirilmelidir. İlk beslemelerde süt hemen gelmeyebilir. Böyle anlarda anne rahatlatılmalı, bu durumun normal olduğu belirtilmeli ve emzirmeye teşvik edilmelidir. Bu süreçte bebeğin her iki memeden de emzirilmesi süt miktarını artırabilir. Süt miktarı arttığında sırasıyla her öğünde bir meme 10-20 dakika süre ile 2-3 saatte bir emzirilmelidir.
Anne Sütü Yeterliliği
Bebekler yaşamlarının ilk günlerinde vücuttaki fazla sıvının kaybı nedeni ile doğal olarak kilo kaybederler. Bebeğin en geç 15. günde doğum kilosuna ulaşması, her ay gereken kiloyu alması anne sütü yeterliliğinin en iyi göstergesidir. Günde 5-6 kez ıslak bez olması, annede süt-akma refleksinin varlığı, bebeğin emerken şapırtı şeklinde ses çıkarması süt yeterliliğinin göstergeleridir.
Emzirmede Sık Yapılan Yanlışlar
Annenin stresli, kalabalık, aşırı sıcak, gürültülü bir ortamda; sıkı giysiler ve örtüler altındaki bebeği emzirmeye çalışması; hem bebeği hem de anneyi olumsuz etkiler. Bebeğin; annenin memesini kavraması önemli olduğundan, bebeğe eldiven takılmamalı ve meme başı için silikon başlıklar kullanmaktan kaçınılmalıdır. Meme başının bakımında ilk tercih anne sütünün kendisidir. Kullanılan çeşitli kremler, sabunlu ve karbonatlı su gibi temizlikte kullanılan ürünler de; bebeğin meme başını tutmasını güçleştirmektedir. En önemlisi bebek “doymadı endişesi” ile biberon kullanılmamalıdır ve ek besine geçmek için acele edilmemelidir.
Benzer kaygılarla emziğin bala batırılması, ağzına şekerli sıvılar veya bitki çayları verilmesi bebekte memeye isteksizlik yaratabilir.